Jemy i pijemy na koszt firmy. Impreza integracyjna bez podatku

Do tej pory urzędy skarbowe wychodziły z założenia, że koszty finansowanej przez firmę imprezy dla pracowników należy podzielić na jej uczestników i wyliczoną kwotę doliczyć każdemu do przychodu będącego podstawą opodatkowania pracownika.
W wyroku z lipca tego roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że takie postępowanie jest niezgodne z prawem. Sędziowie dokonali wykładni ustawy podatkowej, określając, jakie warunki muszą być spełnione, by świadczenia od firmy można było uznać za przychód podlegający opodatkowaniu.

Zdaniem Trybunału tym kryterium musi być obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realną korzyść, której efekt jest wymierny w majątku pracownika.
Świadczenia uzyskiwane od pracodawcy, aby podlegały opodatkowaniu, muszą zatem prowadzić do pojawienia się po stronie pracownika dochodu, który może wystąpić w dwóch postaciach: otrzymania gotówki albo do zaoszczędzenia wydatków, co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub w formie usługi.

W tym drugim przypadku ważne jest, czy pracownik skorzystał ze świadczenia oferowanego przez pracodawcę w pełni dobrowolnie. Zgoda na skorzystanie ze świadczenia wyraża bowiem ocenę pracownika, że świadczenie – z punktu widzenia jego sytuacji zawodowej, życiowej, rodzinnej – jest celowe i przydatne, leży w jego interesie. Oznacza to, że w przypadku braku świadczenia ze strony pracodawcy pracownik musiałby ponieść wydatek. Jednak gdy nieodpłatne świadczenie zostało przyjęte jako warunek niezbędny do zgodnego z prawem wykonania pracy – po stronie pracownika nie pojawia się korzyść, która mogłaby być objęta podatkiem dochodowym.
Trybunał zwrócił też uwagę, że świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia – w przeciwieństwie do pieniędzy i wartości pieniężnych – są traktowane jako przychód wyłącznie pod warunkiem, że są „otrzymane”. W odniesieniu do pieniędzy jest to możliwe do ustalenia.

W przypadku imprez organizowanych dla ogółu pracowników trudno jest ustalić, kto z nich faktycznie skorzystał, a praktycznie niemożliwe wyliczenie indywidualnych korzyści, np. w postaci obliczenia ilości zjedzonych kanapek, kiełbasek, wypitych soków itp. Trudno też wykazać, że udział w takiej imprezie służył interesom pracownika, który dzięki niej nie wydał określonej kwoty pieniędzy. Dlatego takie wydatki firmy nie mogą powodować obciążenia podatkiem zatrudnionego.