Las Pilicki - miejsce kaźni
W czasie II wojny światowej las położony między Bielskiem a Pilikami stał się miejscem masowych mordów mieszkańców miastna i okolicznych miejscowości. W Lesie Pilickim Niemcy dokonywali wielu zbrodni. Jak ustalił Henryk Kosieradzki, liczba zabitych w tym miejscu w latach 1941-1944 wynosiła od 800 do 900 osób. Obecnie na miejscu kaźni znajduje się pomnik i zbiorowe mogliły, do których można dostać się oznaczoną alejką z drogi krajowej nr 19.
Zobacz jak wygląda obecnie miejsce kaźni w Lesie Pilickim k/Bielska Podlaskiego:
Mord inteligencji
Jedna z najgłośniejszych i największych zbrodni w regionie miała miejsce 15 lipca 1943 r. Tego dnia hitlerowcy zrobili obławę, by w jej konsekwencji na leśnej polanie rozstrzelać 49 osób, w tym kilkoro dzieci (najmłodsze miały po 2-3 latka). Byli to przede wszystkim przedstawiciele inteligencji:
- urzędnicy, nauczyciele, lekarze,
- duchowni, inżynierowie,
- kupcy i rzemieślnicy.
Wśród zamordowanych był burmistrz miasta Alfons Ederman czy beatyfikowany ksiądz Antoni Beszta-Borowski.
Do dzisiaj to jedna z najbardziej pamiętnych dat w historii Bielska.
Tragiczna data - 15 lipca 1943 - przebieg wydarzeń
Aresztowania przeprowadzono od godz. 1.00 do 5.00 nad ranem. Dowódcy trzyosobowych grup otrzymywali listy z nazwiskami i adresami osób, które miały zostać aresztowane. Aresztowanych budzono, nakazywano im się ubrać, po czym wstępnie przesłuchiwano i bito. Później eskortowano ich pieszo do więzienia zlokalizowanego przy ul. Hołowieskiej.
- Biegliśmy przed dom w piżamach. Zobaczyliśmy korowód bliskich i znajomych, prowadzonych w grupach. A za każdą grupą trzech gestapowców z karabinami. Szli wszyscy, rodziny z maleńkimi dziećmi - wspominał nieżyjący już ks. Eugeniusz Borowski.
Doświadczył on tragedii na własne oczy. Miał wtedy 12 lat. Był też bratankiem błogosławionego ks. Antoniego Beszty-Borowskiego.
W więzieniu na "Hołowiesku" ponownie sprawdzono personalia i raz jeszcze dokonano rewizji osobistych. Następnie Niemcy podzielili zatrzymanych na dwie grupy: mężczyzn i kobiety z dziećmi, po czym osadzono ich w celach. Później między godz. 5-8 rano zaczęto wywoływać ludzi z cel. Zostali wyprowadzeni do ciężarówek i wywieziono ich do Lasu Pilickiego. Gdy rozpoczynano egzekucję był już wykopany jeden dół na zwłoki.
- Gdy stryj zorientował się, że chcą ich rozstrzelać, zaczął spowiadać. Wtedy hitlerowiec zmasakrował mu twarz, powybijał zęby i wrzucił do ciężarówki. Ciężarówkami hitlerowcy zawieźli bielszczan do Lasu Pilickiego. Tam był przygotowany dół. Z Polaków ściągnięto płaszcze i buty. Hitlerowcy prowadzili ich nad jamę i jak łany pszenicy kładli kulami kolejne szeregi - opowiadał ks. Eugeniusz Borowski.
Ofiary były rozstrzeliwane kolejno. Wszyscy zamordowani 15 lipca byli wyznania katolickiego. Większość należała do Armii Krajowej, współpracowała z nią lub legitymowała się walką o niepodległość Polski. Odgłosy strzałów były słyszane ze znacznej odległości, również przez osadzonych w więzieniu na "Hołowiesku". Dół ze zwłokami zasypywali więźniowie osadzeni w bielskim obozie pracy. Po pogrzebaniu ciał po miejscu egzekucji jeździł pojazd gąsienicowy w celu zatarcia śladów. Egzekucja została zakończona przed południem. Informacja o niej rozniosła się szybko po mieście. Tego samego dnia w Bielsku pojawiły się ogłoszenia dotyczące akcji likwidacyjnej w trzech językach: niemieckim, polskim i białoruskim.
- Wraz z kolegami pobiegliśmy pod dom parafialny. Zobaczyliśmy hitlerowców plądrujących pomieszczenia. Gestapowiec zauważył nas, porwał stułę stryja, rzucił ją w kałużę i przydeptał z diabelskim rechotem. Jedna z kobiet podbiegła i ją pozbierała. Potem pozszywaną stułę otrzymałem na swoją prymicję. To tylko jedna z wielu zbrodni. Hitlerowcy chcieli zniszczyć polskość, ale wyroki boskie są niezbadane. Zabili trzech bielskich księży, ale na ich miejsce w przyszłych latach kilkudziesięciu bielszczan odnalazło powołania kapłańskie - mówił ks. Eugeniusz Borowski.
Przyczyny masakry
Przyczyną egzekucji, jak ustaliła w latach 70. XX wieku prokuratura niemiecka w Stuttgarcie, było zabicie przez polskie podziemie kilkunastu Niemców oraz trzech kolaborujących z Niemcami Polaków. Byli oni pracownikami administracji, policji, Wehrmachtu. Niemcy zaplanowali z tego powodu w całym okręgu Białegostoku akcje odwetowe, które miały uderzyć w inteligencję polską, a pośrednio także w struktury Armii Krajowej.
Hołd poległym
Szczątki ofiar zostały ekshumowane w dniach 13-14 lipca 1945 roku, zaś 15 lipca przewieziono je furmankami, w trumnach na cmentarz katolicki przy ul. Wojska Polskiego i tam pochowano. Tego samego roku zbudowano też na cmentarzu pomnik "Ofiarom Barbarzyństwa 15 VII 1943 roku", przy którym co roku odbywają się rocznicowe obchody.
Dodatkowo w latach 60-tych na miejscu straceń w "Osuszku" stanął pomnik "Ofiarom Barbarzyństwa hitlerowskiego 1942- 44". W czerwcu 1999 roku, zamordowany w Lesie Pilickim ks. Antoni Beszta-Borowski został beatyfikowany przez Jana Pawła II. Natomiast w kwietniu 2009 roku Rada Miasta Bielsk Podlaski przyznała 49 zabitym osobom honorowe obywatelstwo miasta.
Zobacz jak wygląda obecnie miejsce kaźni w Lesie Pilickim k/Bielska Podlaskiego:
Gdzie znajduje się miejsce kaźni?
Miejsce bestialskiego mordu na mieszkańcach Bielska Podlaskiego znajduje sie w Lesie Pilicki, na uroczysku Osuszek. Las ten przylega do południowej granicy miasta (ul. Grabniak), a jego zachodnia strona przylega do odcinka drogi krajowej nr 19 pomiędzy Bielskiem a Pilikami.
Cały filmu pt. GMINA WIEJSKA BIELSK PODLASKI do obejrzenia na kanale YT:
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl
- Oddano hołd ofiarom Zbrodni Katyńskiej. Złożono wieniec na grobie Kazimierza Sabbata
- Szef MSZ: Albo Rosja zostanie pokonana, albo będzie stała u naszych granic
- Lecisz do Londynu? Uważaj. Na słynnym lotnisku rozpoczynają się strajki
- Niedziela była wspaniała. A jaki będzie poniedziałek? Sprawdź prognozę pogody